کربلا در کلام امیرالمومنین
مسلخ عشق
قال على (علیه السلام):
هذا... مصارع عشاق شهداء لا یسبقهم من کان قبلهم و لا یلحقهم من کان بعدهم.
حضرت على (علیه السلام) روزى گذرش از کربلا افتاد و فرمود:
اینجا قربانگاه عاشقان و مشهد شهیدان است شهیدانى که نه شهداى گذشته و نه شهداى آینده به پاى آنها نمىرسند.
تهذیب، ج 6، ص،73 و بحار، ج 98، ص .116
عطر عشق
قال على (علیه السلام)
واها لک ایتها التربة لیحشرن منک قوم یدخلون الجنة بغیر حساب
امیر المومنین (علیه السلام) خطاب به خاک کربلا فرمود:
چه خوشبویى اى خاک! در روز قیامت قومى از تو بپا خیزند که بدون حساب و بى درنگ به بهشت روند.
شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ج 4، ص 169
چند دختر از امام حسین(ع) در واقعة کربلا حاضر بودند و بطور کلی امام حسین(ع) چند دختر داشتند؟
پاسخ:
شیخ مفید “ره“ از دو دختر نام می‌برد که بعنوان فرزندان دختر اباعبدالله “ع“ بودند، بنام سکینه که مادرش رباب بوده و فاطمه که مادرش ام اسحق دختر طلحه بن عبیدالله بوده است.
اما ابن شهر آشوب و ابن خشاب، دختر بنام زینب را به آندو اضافه نموده و مرحوم اربلی در کشف الغمه دختران امام را چهار تن می‌داند ولی نامی از نفر چهارم نمی‌برد.(1)
مسلماً سکینه و همچنین فاطمه بنت الحسین در کربلا حضور داشتند.(2)
رقیه هم دختر دیگری از امام حسین(ع) است که در کربلا حضور داشت و در آنموقع چهار سال بیشتر نداشت و در خرابه شام جان داد.(3)
البته درباره این دختر و شهادتش در میان مورخین نظر واحدی وجود ندارد.(4)
--------------------------------------------------------------------------------
(1)منتهی الامال ص 334.
(2)به کتاب فرهنگ عاشورا نوشته جواد محدثی ص 227 و 337 مراجعه شود.
(3)کامل بهایی ص 179 ـ منتهی الامال ص 437.
(4)فرهنگ عاشورا ص 185.
چرا به امام حسین ـ علیه السّلام ـ ثار الله می‌گویند و چه کسی این لقب را به ایشان داده است؟
پاسخ :
«ثار» در لغت هم به معنی خون آمده است و هم به معنی طلب و انتقام گرفتن از خون کسی که به دست دیگران کشته شده است.(1)
ثار الله از دو واژه ثار و الله تشکیل یافته و یکی از القاب امام حسین ـ علیه السّلام ـ می‌باشدکه در زیارت عاشورا با این لقب آن حضرت را زیارت می‌کنیم. ثارالله: یعنی (طلب دمه الله) کسی که طالب خون او خداست و انتقام از قاتلین او را خداوند خواهد گرفت.(2)
یکی دیگر از معانی آن یعنی کسی که در راه خدا کشته شود و خویشاوندان و خاندانش در این راه کشته شود.
مرحوم مجلسی در شرح جمله الوتر الموتور چنین نوشته است: وتر الله ای الفرد المتفرد فی الکمال من نوع البشر فی عصره الشریف او المراد ثار الله ای الذی الله تعالی طالبُ دَمِه و الموتور قتیلُ له، قتیلُ فلم یدرک بدمهِ؛ یعنی فردی که در راه خدا به شهادت می‌رسد با این کیفیت از تمام بشر و در عصرش منحصراً اوست و یا مراد از آن همان ثار الله است که به معنی کسی است که طالب خون او خداوند است، و موتور به معنای کشته شدن در راه خداوند و کشته شده‌ای است که خونش را انتقام نگرفته باشند، بلکه فقط خداوند است که انتقام خونش را از قاتلین می‌گیرد.(3)
و احتمال دارد معنای ثارالله چنین باشد، خونی که صاحب آن خداوند است و ولی دم او خداوند است. چنان که در بحث قتل عمد و غیر آن از آن به اولیاء دم تعبیر می‌آورند. در اینجا نیز ولی دم خون حسین و انصارش خداوند است. چون خون حسین در راه خدا و برای حفظ قرآن و تمامیت اسلام ریخته شده و خالصاً و مخلصاًلله بوده است و در نهایت درجه اخلاص با تمام وجود برای خداوند بوده است. لذا این خون و این شهیدان خدائی هستند. بنابراین انتقام آن نیز باید از طرف خداوند باشد، یا اینکه چون امام حسین ـ علیه السّلام ـ حجت خداوند بر زمین و ولی مطلق حق بود و مردم او را کشتند و زمین را از حجت حق خالی کردند بنابراین خداوند انتقام حجتش را از قاتلین او خواهد گرفت. امّا درباره اینکه این لقب را چه کسی به امام حسین ـ علیه السّلام ـ داده است باید عرض شود که چون سند زیارت عاشورا قدسی است، یعنی زیارت عاشورا که زیارت امام حسین ـ علیه السّلام ـ است از طرف خداوند به ائمه رسیده است و آنرا پیامبر اکرم از جبرئیل گرفته و جبرئیل آن را از خداوند یاد گرفته است و از طریق معصومین به ما آموخته‌اند تا آن حضرت را زیارت کنیم،(4) بر این اساس این لقب را خداوند به امام حسین ـ علیه السّلام ـ داده است و چه لقب زیبایی است.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. منشور نینوا، مجید حیدری.
2. حماسه سیاسی تاریخی زیارت عاشورا، محمد رسول دریایی.
--------------------------------------------------------------------------------
(1) . عبدالسلام محمد هارون، مقابیس اللغه، ج1.
(2) . ابن المنظور، لسان العرب، ج4، واژه ثار.
(3) . مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه الوفا، چاپ دوم، 1403، ج98، ص154.
(4) . ر.ک: قمی، عباس، مفاتیح الجنان، و سید بن طاووس، اقبال، قم، مرکز نشر تبلیغات اسلامی، 1416، ج3، ص 55؛ و دریایی، محمدرسول، حماسه سیاسی تاریخی زیارت عاشورا، تهران، انتشارات جعفری، 1371، ص12 ـ 13.
چگونه می‌توانیم برای امام حسین (ع) عزاداری کنیم؟
پاسخ:
عزاداری یک امر عرفی است و همانگونه که انسان در غم از دست دادن نزدیک‌ترین عزیزش، عزادار می‌شود و حزن و اندوه سراسر وجودش را می‌گیرد و چه بسا اشک می‌ریزد، ناله می‌کند، مجلس عزا بپا و شادی و خنده و تفریح و لذت را از خود دور می‌کند؛ در رثای سالار شهیدان هم محزون می گردد و ...چنانچه در روایات داریم که شیعیان ما در شادی ما شاد و در حزن ما محزوم می‌باشند(i)، در ایام عزاداری امام حسین (ع) که جان خود و فرزندان و اهل بیتش و همچنین جمعی از یاران با وفایش را در راه حفظ دین و مبارزه با ظلم فدا کرد، نیز باید اینگونه باشد و با برپایی مجلس عزا به بیان خصوصیات و ویژگی و اهداف آن حضرت پرداخته شود تا جامعه بشری با آن حضرت و اهداف آن بزرگوار آشنا شود.
--------------------------------------------------------------------------------
(i)وسائلالشیعه، ج 14، ص 507، باب 66، باب استحباب البکاء لقتل الحسین- غررالحکم،17، فی الشیعه ،ص : 117
چرا ضریح مقدّس حضرت امام حسین ( علیه السلام ) شش گوشه است ؟
دو گوشه ای که ضریح امام حسین ( علیه السلام ) اضافه دارد مربوط به حضرت علی اکبر می باشد؛ زیرا چنین معروف است که حضرت علی اکبر را پایین پای امام حسین ( علیه السلام ) دفن کرده اند .